Popüler Bilim Kitap Yazım ve Yayımcılığına Dair (Mustafa Özcan, 11 Nisan 2015)


Popüler Bilim Kitap Yazım ve Yayımcılığına Dair
Değişik kültürlerden gelen yazar ve eleştirmenlerin popüler bilim yayımcılığı konusunda kaleme almış olduğu pek çok makale, deneme ve kitap şeklindeki yayın olduğundan artık bu konuda daha fazla söylenecek bir şeyin kalmadığı iddiası yanlış bir saptama olur sanırım. Nitekim örneğin, son zamanlarda tüm dünyada popüler bilim yayıncılığında ortaya çıkan devasa sayısal büyümelere karşın bu duruma koşut olarak yayınların niteliğinde de benzer bir gelişmenin varlığından söz etmek olanaklı değildir.

Bu bağlamda konunun derinliğine olmasa bile oluşum ilkeleri düzeyinde ele alınması gerektiği kanısındayım. Ayrıca bu ilkeleri üç başlık altında aktarmanın da yerinde bir yaklaşım olacağı kanısındayım.

İlkin popüler bilim yazılarının konuseçimine nasıl yaklaşılması gerektiğine yönelik düşüncelerimi paylaştıktan sonra ikinci aşamada konuların ele alınış tarzında olması gerekenlere dair düşüncelerimi başlıklar halinde sıralayacağım. Sonunda da popüler bilim kitabı konuları irdelenme biçimlerinin nasıl olması gerektiği yönündeki görüşlerimi aktaracağım.

Konu seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar:

1.     Konuda popülerlikile yepyenilik arasında bir uyum sağlanmalıdır. Bunun için uygun olan orta yol bulunmalıdır.

2.     Konunun kronolojik ağırlık noktasının şimdi ile gelecek arasındaki orta bir yerde olması daima tercih sebebi olmalıdır.

Konunun ele alınış tarzında ise şu hususlara dikkat edilmelidir:

3.     Konudaki niçinve nasılı ayrık olarak açıklamak okuyucuyu dikkat yoğunluğu bakımından rahatlatacağından buna gerekli özen gösterilmelidir.

4.     Bilim yanı ağır basan konularda simgeler ve simgesel bir dil yerine açık ve genel kullanımdaki sözcüklerinin tercih edilmelidir. Böyle bir üslup tarzının sürekliliğinin sağlanması önemli olduğu için daima gayretli olunmalıdır.

5.     Monografik yaklaşımlı konuların ele alınışlarında olanaklı olduğunnca kısa anlatımlı ifadeler kullanılmalıdır. Bu üslup tarzına özellikle okuyanı konuya yöneltme aşamasında özellikle başvurulmalıdır.

6.     Deneme tipi yazılarda mevcut bilimsel paradigmayı daha az dikkate alan betimleme ağırlıklı bir söylem ve anlatım kullanılmalıdır.

7.     Genel olarak da bilimsel jargon kullanımından mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
Konuların irdelenme şekli:

8.     Konu hakkında ikondestekleyiciliği ile kırıcılığı arasında orta bir yol izleyen eleştirilerde bulunulmalıdır.

9.     Daha yüksek satış rakamlarına ulaşılmak isteniyorsa 120 sayfayı geçmeyecek bir hacim hedeflenmelidir ki zaten genel okuyucu kitlesine ulaşılmakta en çok zorlanılan bu konu ulamında daha da etkin olunsun.

10.  Uslupta esprili olmak, konuya nükte katmak okuyanı rahatlatacağından kitabın başkalarına tavsiye edilme olasılığını artıracaktır. Bu önemli bir şey kabilinden her zaman dikkatle göz önünde tutulması gerekli bir husustur.

Başkaca göz önünde bulundurulacak ilkesel tavsiyelerin başında kitabın kapakve yazı karakteri ile font seçimi gelmektedir.

Ancak bunların satışı destekleyen albeni için çok önemli olmasına rağmen daha çok pazarlama aşaması için önemi olmasından dolayı hazırlanacak ayrı bir yazı ile değerlendirilmesi gerektiği kanısındayım.

Yazdıklarımın, dünya genelinde de halen egemen olan bir yaklaşım ile kitap boyutunda işlenecek konularda metnin belirtilen popüler bakış ile uyumlu olması gereken ölçütler için kaleme alındığını belirtmek isterim. Yoksa benim makale ve deneme tipi yazılarımda kullanmakta olduğum yaklaşım ve tarzımı belirtilen bu kapsamın oldukça dışında kaldığını okuyucularımın farkında olduğunu biliyorum.

Mustafa Özcan (11 Nisan 2015)


Bir cevap yazın

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.